We want you to know we use cookies to support features like login; without them, you're unlikely to be able to use our sites. By browsing our site with cookies enabled, you are agreeing to their use; read our newly updated privacy policy here to find out more.
"" Pierwsze Galaktyczne Zoo" wystartowało w lipcu 2007 roku ze zbiorem danych miliona galaktyk, których zdjęcia zostały wykonane teleskopem - robotem Sloan Digital Sky Survey Zespół Galaktycznego Zoo sądził,że sklasyfikowanie tak wielu galaktyk zajmie uczestnikom projektu co najmniej 2 lata. Tymczasem w przeciągu 24 godzin od startu uczestnicy wykonywali już 70 000 klasyfikacji na godzinę i w pierwszym roku trwania projektu otrzymano ponad 50 milionów klasyfikacji od niemal 150 000 uczestników.
Wielokrotna klasyfikacja tych samych obiektów jest ważna, ponieważ pozwala nam ocenić rzetelność każdej z nich. Do niektórych projektów możemy potrzebować tylko tysiąca galaktyk, jednak chcemy mieć pewność, że wszystkie z nich są spiralne. Nie ma problemu — wystarczy, że użyjemy tych, co do których klasyfikatorzy byli w 100% zgodni. Dla innych projektów możemy potrzebować większej liczby galaktyk, więc używamy tych, które większość klasyfikatorów określiła jako spiralne.
Zadanie dla użytkowników pierwszego Galaktycznego Zoo było prostsze od Twojego. Musieli tylko podzielić galaktyki na eliptyczne i spiralne oraz — w przypadku spiranych — określić kierunek ułożenia ich ramion. Dane, które uzyskaliśmy podczas pracy nad projektem, dowiodły, że klasyfikacje Galaktycznego Zoo dorównują tym dokonanym przez profesjonalnych astronomów.
Wiele projektów wykorzystuje teraz te dane; o kilku pierwszych w opublikowanych artykułach i w publikacjach w przygotowaniu możesz poczytać na blogu Galaktycznego Zoo, oraz poniżej. Udało nam się także uzyskać możliwość skorzystania z profesjonalnych teleskopów w celu bliższego zbadania odkryć Galaktycznego Zoo; lista ta obejmuje aktualnie teleskopy Isaaca Newtona i Williama Herschela na wyspie La Palma na wyspach Kanaryjskich, Gemini South w Chile, teleskop WIYN w Kitt Peak w Arizonie, radioteleskop IRAM w Sierra Nevada w Hiszpanii, satelity Swift i GALEX oraz Kosmiczny Teleskop Hubble'a.
Ponieważ pierwsze Galaktyczne Zoo było pionierskim projektem tego typu, byliśmy ostrożni i pytaliśmy użytkowników o dość podstawowe informacje na temat wyglądu galaktyk. Ogromny odzew pokazał nam, że możemy znacznie poszerzyć zakres pytań. Dlatego tworząc Galaktyczne Zoo 2, wybraliśmy 250,000 najlepszych i najjaśniejszych zdjęć z naszego pierwotnego zbioru galaktyk i postawiliśmy bardziej szczegółowe pytania. Ponownie byliśmy mile zaskoczeni odzewem (choć już nieco lepiej przygotowani niż w przypadku Zoo 1) - w ciągu 14 miesięcy użytkownicy Galaxy Zoo 2 dokonali 60,000,000 cklasyfikacji. W czasie trwania projektu dodawaliśmy bardziej szczgółowe zdjęcia fragmentu nieba znanego jako 'Stripe 82', wielokrotnie obserwowanego teleskopem Sloan. W sumie baza danych Galaktycznego Zoo 2 już teraz pozwala naukowcom zrozumieć, w jaki sposób formują się i ewoluują galaktyki — w tym nasza
W poprzednich projektach Galaktycznego Zoo badaliśmy galaktyki znajdujące się niezbyt daleko. To znaczy, z naszego punktu widzenia są one oczywiście wręcz niewyobrażalnie oddalone, jednak w sensie astronomicznym, w kontekście rozmiaru Wszechświata, który widzimy, położone są niedaleko. Najnowsza wersja Galaktycznego Zoo korzysta z danych z teleskopu Hubble'a, dzięki którym może dotrzeć dalej niż kiedykolwiek wcześniej
W ciągu roku uczestnicy projektu Galaktyczne Zoo — ludzie tacy jak Ty — stworzyli największą na świecie bazę kształtów galaktyk. Możemy się z niej dowiedzieć zaskakujących rzeczy o naturze galaktyk. Na przykład, dawniej astronomowie zakładali, że galaktyki wyglądające na czerwone to najprawdopodobniej galaktyki eliptyczne. Jednak dzięki Twojej pomocy Galaktyczne Zoo udowodniło, że mniej więcej jedna trzecia czerwonych galaktyk to galaktyki spiralne! Okazało się również, że więcej niż sądzono jest niebieskich galaktyk eliptycznych, obejmujących także mały lecz znaczący odsetek niebieskich galaktyk eliptycznych, które formują znaczącą liczbę nowych gwiazd — czasami aż 50-kronie przewyższającą liczbę gwiazd w naszej galaktyce.
Od lewej: Normalna (niebieska) spirala, czerwona spirala i galaktyka eliptyczna.
Jednym z pierwszych projektów Galaktycznego Zoo było sprawdzenie, w jaki sposób rotuje większość galaktyk. W tym celu prosiliśmy klasyfikatorów o określenie, czy ramiona galaktyk ułożone są 'zgodnie z ruchem wskazówek zegara' czy też 'przeciwnie do ruchu wzkazówek zegara'. Gdyby okazało się, że istnieje preferowany kierunek obrotu, byłoby to poważnym ciosem dla aktualnych teorii i zmusiłoby naukowców do zweryfikowania naszego zrozumienia czasu i przestrzeni. Czego więc się dowiedzieliśmy?
Dzięki bazie klasyfikacji Galaktycznego Zoo wiemy, że galaktyki spiralne nie wykazują szczególnej skłonności do rotacji w żadnym z kierunków, i przynajmniej w tym zakresie nasze teorie dotyczące funkcjonowania Wszechświata pozostają nadal słuszne.
Być może było to pewnym rozczarowaniem, jednak w innym artykule mogliśmy przyjrzeć się kierunkowi rotacji sąsiadujących galaktyk. Okazuje się, że dwie galaktyki znajdujące się blisko siebie częściej rotują w tym samym kierunku niż w przeciwnych kierunkach — a to z kolei mówi nam, jak zaczynają się kręcić na samym początku. Co ciekawe, wydaje się również, że istnieje zależność pomiędzy regionami, w których galaktyki rotują razem, a czasem uformowania przez nie gwiazd. Zanim jednak uda nam się tę kwestię rozpracować, pewnie jeszcze przez jakiś czas będziemy skołowani...
Zdjęcie po lewej: Galaktyka zwrócona 'twarzą' do nas. Wyraźnie widać spiralne ramiona oraz zgrubienie centralne.
Zdjęcie po prawej: Ta galaktyka eliptyczna składa się wyłącznie ze zgrubienia centralnego. Nie ma tu dysku czy ramion spiralnych.
Pierwsze wyniki klasyfikacji Galaktycznego Zoo 2 dotyczyły właściwości galaktyk z poprzeczką. Nasze klasyfikacje udowodniły, że czerwone galaktyki dyskowe z więksymi skupiskami gwiazd w środku (zgrubieniami centralnymi) częściej mają poprzeczki niż niebieskie galaktyki dyskowe z mniejszymi skupiskami centralnymi. Ten podział pomiędzy tymi dwoma rodzajami galaktyk dyskowych jest bardzo wyraźny i sugeruje, że poprzeczki odgrywają ważną rolę w procesie ich ewolucji.
Zdjęcie po lewej: Spiralna galaktyka z poprzeczką.
Zdjęcie po prawej: Spiralna galaktyka bez poprzeczki.
Jedno z najciekawszych odkryć Galaktycznego Zoo było zarazem najbardziej niespodziewanym. Hanny Van Arkel, holenderska nauczycielka i klasyfikatorka Galaktycznyego Zoo, zamieściła na naszym forum zdjęcie z pytaniem: 'Co to za niebieski obiekt?' Nikt nie potrafił odpowiedzieć. Obiekt stał się znany jako 'Voorwerp' — po holendersku po prostu 'obiekt'. Na podstawie oryginalnych obrazów ze Sloan Digital Sky Survey nie byliśmy w stanie stwierdzić, co to jest, więc przeprowadziliśmy obserwacje teleskopem w paśmie optycznym i ultrafioletowym, a także skorzystaliśmy z pomiarów z satelity Swift.
Voorwerp widoczny na zdjęciu powyżej. Więcej informacji na jego temat oraz dodatkowe przykłady znajdziesz na Blogu Galaktycznego Zoo: Tajemniczy Voorwerp!
Voorwerp jest zaledwie jednym z wielu wspaniałych i ciekawych obiektów odkrytych przez użytkowników Galaktycznego Zoo. Inny przykład stanowi zbiór małych, okrągłych i prawdopodobnie zielonych obiektów, który zyskał nazwę Groszku Galaktycznego Zoo (Galaxy Zoo Peas). Zespoły astronautów — i członków Zoo — starają się zbadać go bliżej. Na tym polega wyjatkowość projektów takich jak Zoo. Komputery stopniowo coraz lepiej radzą sobie z klasyfikacją, jednak tylko człowiek potrafi spojrzeć na zdjęcie i zaciekawić się: 'co to za dziwny obiekt?'.
